Tom Houben, bestuurslid bij Perstablo en verantwoordelijk voor Pers en Distributie, laat zijn licht schijnen over de krantenbedeling en de problemen die er vandaag zijn. Welke rol is er nog weggelegd bij de perswinkels en welke rol kunnen zij vandaag nog spelen. Volgens Tom is het duidelijk: wij staan klaar om onze historische rol opnieuw te claimen.
We leven in moeilijke tijden. En dat geldt ook voor de perssector. Even terug naar 2013: de toenmalige regering zet een subsidiesysteem op voor de dagelijkse bedeling van kranten en tijdschriften door Bpost. Het jaarlijkse bedrag varieert rond de 175 miljoen euro en gaat van start in 2014-15.
Duizenden postbeambten beginnen abonnementen te bussen bij de Belgen thuis. De bedoeling was om te verzekeren dat elke Belg gemakkelijk dagelijkse toegang zou krijgen tot nieuws en informatie, ook wie in afgelegen gebied woont. Het internet was nog niet zo alom tegenwoordig als vandaag en de financiële put in de overheidsfinanciën nog niet zo groot. De grote mediaspelers voelden zich natuurlijk gesteund want zij konden massaal abonnementen beginnen verkopen aan kraakprijzen want de vetpot aan staats subsidies had tot gevolg dat de verdeling door Bpost immers spotgoedkoop kon worden uitgevoerd.
Vanaf dan krijgen de krantenwinkels het zwaar te verduren omdat het voor een klant duurder wordt om zelf de krant te gaan kopen in de winkel dan om hem thuis te laten leveren om 7u ’s morgens. De verkoop van kranten en tijdschriften gaat in vrije val bij de perswinkels en het aantal zwaar gesubsidieerde abonnementen voor kranten en tijdschriften neemt schrikbarende aantallen aan. In minder dan 10 jaar tijd daalt het aantal onafhankelijke perswinkels met ongeveer 60% van 4700 tot 1650. De krantenrondes en de verdeling van tijdschriften die vele winkeliers zelf organiseerden zijn quasi volledig verdwenen. De zelfstandige perswinkel had immers geen recht op een deel van deze subsidiepot, al voerden zij een identieke dienstverlening uit, namelijk het verspreiden van nieuwsgaring naar alle Belgen toe.
Ondertussen nam het internet een hoge vlucht en werd het begrotingstekort steeds groter: in 2024 kreeg Bpost nog een laatste (kleinere) subsidie en tot eind 2026 krijgen de uitgevers zelf nog een (opnieuw kleinere) subsidie in de vorm van een belastingkrediet. De ontwikkelingen van het laatste jaar markeren een significante verschuiving in het Belgische medialandschap, waarbij de verantwoordelijkheid voor de distributie van de pers meer bij de uitgevers komt te liggen en de rol van de overheid als subsidieverstrekker dus afneemt, en dat is maar goed ook.
De uitgevers stellen Bpost aan om een groot deel van de abonnementen te blijven bussen maar dan aan een duurdere prijs en via haar dochterbedrijf AMP. Een ander deel wordt gebust door een nieuwe speler in deze markt: PPP. Deze verschuivingen worden momenteel volop uitgerold in onze gemeenten en steden en dat proces loopt niet van een leien dakje. Tot frustratie van lezers én uitgevers. En dan komen wij, perswinkels, terug in the picture. Er blijven ondertussen nog zo’n 1.650 zelfstandige perswinkels in België over, een overgroot deel daarvan is gesitueerd in Vlaanderen. Perswinkels zijn vandaag de dag niet meer zo fijnmazig verdeeld als 15 jaar geleden maar nog steeds dicht bij bijna elke Belg.
Vandaag stellen perswinkels zich zeer constructief op door de uitgevers te depanneren in gemeenten waar de verdeling door externe partijen meer dan in het honderd loopt. De mensen mogen hun krant bij hun “bijna vergeten krantenboer” komen ophalen wanneer ze er thuis geen ontvangen. Wij hebben vele redenen om rancuneus te zijn maar daar kopen we niets voor. We kijken liever vooruit.
Onze sector kan en wil een ondersteunende rol spelen in het verdere verhaal van de persbedeling. Wij moeten opnieuw een belangrijke schakel worden in deze ketting en geen genoegen nemen met enkel onze “depannerende “rol in dit proces. Het is hoog tijd dat de perswinkel opnieuw als een volwaardige partner van de uitgevers aanzien worden. Perstablo wil zich hiervoor smijten en deze rol terug gaan claimen, in het belang van alle overblijvende perswinkels.
We zien in de toekomst drie mogelijke manieren waarop kranten en tijdschriften verkocht kunnen worden:
- Losse verkoop in de perswinkel.
- Abonnement thuis gebust, voor een duurdere prijs dan in de perswinkel. De lezer betaalt namelijk voor zijn ‘roomservice’.
- Abonnement opgehaald door de lezer in de perswinkel (via het gekende systeem van de krantencheques maar dan digitaal i.p.v. papieren bonnetjes): dit moet een tussenprijs zijn en de vergoeding voor de perswinkel moet berekend worden op de normale aankoopprijs.
Ten slotte, wat het bussen van de abonnementen betreft: voor een eerlijke prijs zullen er opnieuw krantenboeren op ronde vertrekken in hun dorp. Lokaal kunnen zo opnieuw droppunten ontstaan van waaruit krantenrondes vertrekken. Wij zijn er zeker van dat wij dat veel beter kunnen doen dan bv PPP.
Perstablo blijft in contact met de uitgevers en gelooft in ons sector, en vandaag nog meer dan gisteren!