Wettelijke bepaling

Het verbod op het uitstallen van tabaksproducten staat in artikel 7, § 3 van de wet van 24/01/1977: “Art. 7 § 3. Tabaksproducten mogen niet worden uitgestald aan en in verkooppunten. » Deze bepaling treedt in werking op 1 april 2025. Ter herinnering, het verbod op tabaksreclame staat in artikel 7, §2bis, 1° van dezelfde wet: “Het is verboden reclame te voeren voor en te sponsoren door tabak, producten op basis van tabak en soortgelijke producten, hierna tabaksproducten genoemd. Als reclame en sponsoring worden beschouwd elke mededeling of handeling die rechtstreeks of onrechtstreeks tot doel heeft de verkoop te bevorderen, ongeacht de plaats, de aangewende communicatiemiddelen of de gebruikte technieken.

Welke producten vallen onder het uitstalverbod (“display ban”)?

Alle tabaksproducten: de producten op basis van tabak : *sigaretten, *roltabak, *pijptabak, *waterpijptabak, *sigaren, cigarillo’s, *kauwtabak, *snuiftabak, *op nieuwsoortige producten op basis van tabak en soortgelijke producten, *voor roken bestemde kruidenproducten, *elektronische sigaretten, * e-liquids met en zonder nicotine, * apparaten, *waterpijpen, *pijpen, *filters, *hulzen, *sigarettenpapier *etc.

Voor wie geldt het verbod?

Voor alle verkooppunten die tabaksproducten verkopen, namelijk krantenwinkels, supermarkten, gespecialiseerde winkels, dag- en nachtwinkels, tankstations, kiosken, etc. Het verbod geldt niet voor groothandels. Winkels die zowel detail- als groothandel zijn (bv. Cash and carry,..), vallen wel onder het verbod. Ook duty free winkels vallen onder het verbod. Kortom, dit verbod geldt voor alle (lokale) verkooppunten die toegankelijk zijn voor particuliere klanten/het publiek.

Wat houdt het uitstalverbod in?

Het uitstalverbod houdt in dat tabaksproducten niet meer zichtbaar mogen zijn in of buiten verkooppunten. Uitzondering: op direct en specifiek verzoek van een klant (meerderjarig) mag een tabaksproduct worden getoond. De winkelier moet ervoor zorgen dat alleen de door de klant gevraagde producten worden getoond en dat alle niet gekochte producten terug worden opgeborgen in de opslagruimte voordat de verkoop wordt afgerond. In de praktijk: 

        • Kleinhandelaars kunnen tabaksproducten opbergen in kasten, in lades, in gesloten houders onder de toonbank, achter gordijnen of schuifdeuren, achter ondoorzichtig glas, enz. De producten mogen dus ook niet meer in etalages worden uitgestald. 

        • De opslagruimte moet neutraal en sober zijn (geen afbeeldingen, geen licht- of geluidseffecten, geen spiegels, geen merknamen, enz.) 

        • Tabaksproducten moeten op dezelfde manier gerangschikt zijn in de opslagruimte (geen nadruk op het ene product boven het andere). 

        • De opslagruimte kan gelabeld worden om het makkelijker te maken voor het personeel om het juiste tabaksproduct te vinden en te pakken. U kunt zwarte of witte nummers gebruiken aan de buitenkant van de opslagruimte om de locatie van de tabaksproducten binnenin aan te geven. 

        • De opslagruimte mag niet opvallen of afsteken tegen de rest van het verkooppunt. De opslagruimte mag alleen geopend worden door personeelsleden van de handelszaak. 

        • De opslagruimte moet onmiddellijk na gebruik worden gesloten (nadat de gevraagde producten zijn ingenomen). 

        • Wanneer de opslagruimte zichtbaar is voor klanten, moet deze buiten openingsuren worden onderhouden en bijgevuld. 

        • Wanneer de opslagruimte zichtbaar is voor klanten, mag deze niks

Valt de ‘indirecte’ uitstalling of vertoning van tabaksproducten (bv. Op foto’s/affiches in de winkel) ook onder dit uitstalverbod?

Nee, dit verbod viseert enkel de werkelijke uitstalling van al de hierboven-genoemde tabaks- en soortgelijke producten. Andere weergaven van die producten (bv. via foto’s/affiches) zijn daarentegen reeds verboden onder het reclameverbod van artikel 7 §2bis van de wet van 24/01/1977.

Is het uitstalverbod ook van toepassing op gespecialiseerde winkels (vapeshops)? 

Ja, het uitstalverbod geldt voor alle verkooppunten, met inbegrip dus van de gespecialiseerde winkels voor tabaks- of soortgelijke producten. Ter herinnering, de opslagruimte mag enkel worden geopend door het personeel.

Mogen de verkooppunten op hun gevel aanduiden dat ze tabak verkopen?

Nee, dit is een verboden reclametechniek (artikel 7, §2bis van de wet van 24/01/1977).

Wanneer een meubel wordt geopend in het kader van een koop, hoe lang mogen de producten zichtbaar zijn en hoeveel producten mogen zichtbaar zijn?

De opslagruimte mag niet langer geopend zijn dan de tijd die nodig is om de gevraagde producten eruit te nemen.

Hoe kunnen klanten weten welke merken en types te koop zijn in de verkooppunten?

De aanwezigheid van een (of meerdere) neutrale prijslijst(en) (zonder afbeeldingen en kleur en met overal gebruik van hetzelfde lettertype en dezelfde lettergrootte) met de merknaam, submerknaam, het type product, de hoeveelheid en de prijs is toegelaten. De neutrale prijslijst(en) wordt/worden getoond aan de consument wanneer deze een tabaksproduct wenst aan te kopen. Andere vermeldingen zijn verboden op grond van het reclameverbod.

​Geldt het uitstalverbod ook online?

Het tonen van afbeeldingen van tabaksproducten op websites wordt reeds als verboden tabaksreclame beschouwd (artikel 7, § 2bis Wet 24/01/1977). Enkel het tonen van neutrale afbeeldingen (bvb. pictogrammen) met een neutrale prijslijst is toegelaten.

Wat zijn de sancties bij overtredingen?

De inbreuken op het uitstalverbod van tabaksproducten zijn strafbaar volgens de strafbepalingen van artikel 15, § 3 van de wet van 24 januari 1977. Dit betekent dat een handelaar een gevangenisstraf riskeert van 1 maand tot 1 jaar en een geldboete van 2000 euro tot 800.000 euro.

Wie mag vragen om één of meerdere tabaksproducten te zien?

Iedereen boven de 18 jaar. Let er ook op dat er een leeftijdsbewijs moet worden gevraagd aan iedereen die er jonger van 25 jaar uitziet.

Mag ik mijn klanten meenemen in de humidor om een sigaar te kiezen?

Ja, maar geen enkele sigaar kan uitgestald worden.

Mogen alle producten zichtbaar worden op het moment dat een klant een tabaksproduct vraagt en de meubel wordt geopend?

Wanneer er gewerkt wordt met bv. een kast of gordijnen, dan is het onvermijdelijk dat ook andere tabaksproducten zichtbaar zullen zijn bij het openen ervan. Uiteraard is het niet de bedoeling dat alle producten plots zichtbaar worden. 

Mag ik kiezen hoe groot mijn prijslijsten zijn en het lettertype erop? Mag ik een tablet gebruiken als prijslijst? 

Ja, op voorwaarde dat de lijst neutraal is (geen afbeeldingen, zelfde lettertype en -grootte voor alle producten, geen kleur, etc. ) en enkel het merk, submerk, het type product, de hoeveelheid en de prijs bevat. 

Wie moet deze aanpassingen aan het interieur bekostigen? Mag ik kasten aannemen van een tabaksfabrikant? 

Meubilair mag niet voorzien worden door de fabrikant omdat dit wordt beschouwd als een vorm van sponsoring en dat is verboden volgens artikel 7, § 2bis van de wet van 24/01/1977

Is er een beperking in hoeveel ruimte de opslagruimte mag innemen in de winkel? 

Nee.

Mag ik deze tabaksproducten via een automaat in mijn winkel verkopen? 

Nee, sinds 9/12/2023 is het verboden om tabaksproducten te verkopen via automatische distributieapparaten, met uitzondering van de semigeautomatiseerde verkoop in de detailhandel op voorwaarde dat er een leeftijdscontrole plaatsvindt aan de kassa (vanaf 01/04/2025 is de uitzondering niet meer geldig voor voedingswinkels groter van 400m²). De display ban geldt ook voor deze apparaten. Er mogen alleen pictogrammen op de apparaten worden aangebracht, alsook op de keuzeschermen, bestemd voor klanten.